“ฟุตบาทหน้าบ้าน” หรือ “ทางเท้า” เป็นพื้นที่ที่หลายคนอาจมองว่าอยู่ติดกับบ้านของตนเอง จึงคิดว่าสามารถใช้สอยได้ตามใจ เช่น จอดรถ วางกระถางต้นไม้ หรือก่อสิ่งปลูกสร้างเพิ่มเติม แต่แท้จริงแล้ว ฟุตบาทถือเป็น ทรัพย์สินสาธารณะ ที่อยู่ในความดูแลของรัฐ ไม่ใช่พื้นที่ส่วนตัวของเจ้าของบ้าน
ดังนั้น การใช้งานฟุตบาทจึงต้องเป็นไปตามกฎหมาย หากละเมิดอาจถูกปรับหรือดำเนินคดีได้ บทความนี้จะพาคุณมาทำความเข้าใจว่า กฎหมายเกี่ยวกับฟุตบาทหน้าบ้านเป็นอย่างไร ใครมีสิทธิใช้ และมีข้อห้ามอะไรบ้าง
ฟุตบาทคืออะไร ตามกฎหมาย
ตาม พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535 ฟุตบาทหรือทางเท้าเป็นพื้นที่สาธารณะ อยู่ในความดูแลของหน่วยงานท้องถิ่น เช่น กรุงเทพมหานคร เทศบาล หรือ อบต.
กล่าวคือ ฟุตบาท ไม่ใช่พื้นที่ส่วนบุคคล แม้จะอยู่ติดหน้าบ้านหรือที่ดินของคุณก็ตาม
เจ้าของบ้านมีสิทธิในฟุตบาทหน้าบ้านหรือไม่?
คำตอบคือ ไม่มีสิทธิครอบครองเป็นส่วนตัว แต่สามารถใช้งานได้ในลักษณะที่ไม่กีดขวางการใช้สาธารณะ และต้องไม่ผิดกฎหมาย เช่น
- ไม่วางสิ่งของที่กีดขวางคนเดิน
- ไม่จอดรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์บนฟุตบาท
- ไม่สร้างสิ่งปลูกสร้างถาวร เช่น รั้ว ศาลา หรือหลังคายื่น
ข้อห้ามเกี่ยวกับฟุตบาทหน้าบ้าน
1. ห้ามจอดรถบนฟุตบาท
- ตาม พระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 มาตรา 57 ห้ามจอดรถบนทางเท้า ฝ่าฝืนมีโทษปรับสูงสุด 5,000 บาท
2. ห้ามวางสิ่งของกีดขวาง
- ตาม พ.ร.บ. รักษาความสะอาดฯ ห้ามวางสิ่งของ เศษวัสดุ หรือกระถางต้นไม้บนฟุตบาท หากกีดขวางการสัญจร อาจถูกปรับ ไม่เกิน 10,000 บาท
3. ห้ามก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างถาวร
- การต่อเติมรั้ว หลังคา หรือบันไดที่ยื่นล้ำมาบนฟุตบาทถือว่าผิดกฎหมาย และอาจถูกสั่งรื้อถอน
4. ห้ามประกอบการค้าโดยไม่ได้รับอนุญาต
- หากจะตั้งแผงลอยค้าขายบนฟุตบาท ต้องได้รับอนุญาตจากหน่วยงานท้องถิ่น หากฝ่าฝืนอาจถูกยึดของและปรับ
สิ่งที่ทำได้บนฟุตบาทหน้าบ้าน
- สามารถทำความสะอาดฟุตบาท เช่น กวาด ขัด ล้างน้ำ
- สามารถปลูกต้นไม้เล็ก ๆ บนแปลงที่หน่วยงานท้องถิ่นจัดไว้ (เช่น ต้นไม้ริมทางที่ กทม. จัดให้)
- ใช้งานฟุตบาทเพื่อการเดินเข้า–ออกบ้านได้ตามปกติ
บทลงโทษกรณีฝ่าฝืน
- จอดรถบนฟุตบาท → ปรับสูงสุด 5,000 บาท
- วางสิ่งกีดขวางหรือปลูกสร้าง → ปรับไม่เกิน 10,000 บาท
- ขายของโดยไม่ได้รับอนุญาต → ปรับตามเทศบัญญัติแต่ละพื้นที่ และอาจถูกยึดทรัพย์
ตัวอย่างปัญหาที่พบบ่อย
- เจ้าของบ้านนำกระถางต้นไม้วางเต็มฟุตบาท คนเดินต้องลงไปเดินบนถนน → ผิดกฎหมาย
- จอดรถยนต์คร่อมฟุตบาทหน้าบ้านตนเอง → ผิด แม้จะบอกว่า “หน้าบ้านตัวเอง”
- ต่อเติมบันได รั้ว หรือกันสาดยื่นล้ำมาบนทางเท้า → ผิดและอาจถูกสั่งรื้อถอน
แนวทางแก้ไขปัญหา
- หากอยากใช้พื้นที่หน้าบ้าน ควรใช้เฉพาะเขตที่ดินตนเอง ไม่รุกล้ำฟุตบาท
- หากฟุตบาทชำรุดหรือไม่สะอาด สามารถแจ้งหน่วยงานท้องถิ่นให้เข้ามาซ่อมแซมหรือดูแลได้
- ควรตระหนักว่า ฟุตบาทเป็นของสาธารณะ ไม่ใช่พื้นที่ส่วนตัว
สรุป
“ฟุตบาทหน้าบ้าน” เป็น ทรัพย์สินสาธารณะ อยู่ในความดูแลของรัฐ ไม่ใช่ของเจ้าของบ้าน การนำมาใช้ส่วนตัว เช่น จอดรถ วางของ หรือสร้างสิ่งปลูกสร้าง ถือว่าผิดกฎหมาย และมีโทษปรับตามที่กฎหมายกำหนด
ดังนั้น เจ้าของบ้านควรรู้กฎหมายเกี่ยวกับฟุตบาท และใช้พื้นที่หน้าบ้านอย่างถูกต้อง เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาทั้งด้านกฎหมายและความปลอดภัยของผู้ใช้ทางเท้า
