บันไดบ้านเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ไม่ใช่แค่เส้นทางเชื่อมชั้นต่างๆ แต่ยังเป็นดีไซน์ที่สะท้อนสไตล์และบรรยากาศของบ้าน หากเลือกแบบบันไดให้ตรงกับคอนเซ็ปต์จะช่วยเติมชีวิตชีวาให้พื้นที่ได้อย่างมีเสน่ห์ บทความนี้แนะนำ 5 แบบบันไดบ้านยอดนิยม เหมาะกับสไตล์ต่างๆ พร้อมเคล็ดลับเลือกให้โดนใจ
บันไดบ้านมีกี่แบบ
แบบบันไดหน้าบ้าน หรือแบบบันไดนั้นสามารถแบ่งออกได้เป็น 5 รูปแบบด้วยกัน ซึ่งจะมีลักษณะและความสวยงามที่แตกต่างกันออกไป โดยขึ้นอยู่กับรสนิยมของผู้อาศัยรวมถึงขนาดของพื้นที่ตัวบ้านด้วย
1. บันไดบ้านช่วงเดียว
เป็นบันไดที่มีลักษณะเป็นทางเส้นตรง แบบท่อนเดียว ไม่มีส่วนเว้าส่วนโค้ง หรือรอยต่อทางเลี้ยวแต่อย่างใด เหมาะกับบ้านที่มีลักษณะประตูหน้าบ้านทรงยาว ประตูด้านหน้าของบ้านค่อนข้างแคบ สามารถออกแบบเพิ่มเติมได้ค่อนข้างหลากหลาย
นอกจากนี้ยังสามารถออกแบบพื้นที่ส่วนข้าง ๆ ของบันไดบ้านแบบช่วงเดียว ให้เป็นชั้นวางหนังสือ หรือชั้นใส่ของต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์นอกจากการขึ้นลงบันไดบ้านเพียงอย่างเดียว
2. บันไดบ้านแบบหักฉาก หรือ บันไดรูปตัว “L”
บันไดบ้านลักษณะนี้จะเป็นบันไดบ้านแบบตั้งฉากคล้ายกับรูปตัวอักษร “L” ในภาษาอังกฤษ โดยบันไดบ้านลักษณะนี้จะเหมาะกับตัวบ้านที่มีลักษณะเล็กและต้องการประหยัดพื้นที่ในการใช้สอย
โดยบันไดบ้านลักษณะนี้จะมีการแบ่งบันไดบ้านออกเป็นทั้งหมด 2 ช่วงด้วยกัน ช่วงแรกจะเป็นช่วงฐาน ก่อนจะเลี้ยวตั้งฉากขึ้นไปให้มีลักษณะเหมือนรูปตัวอักษร “L” ตรงช่วงบริเวณชานพักของบันได
3. บันไดบ้านแบบหักกลับ หรือ บันไดบ้านแบบรูปตัว “U”
บันไดบ้านแบบนี้จะมีลักษณะคล้ายกับบันไดหนีไฟ ที่จะมีลักษณะจำนวนชั้นที่เท่า ๆ กัน แบบหักกลับเป็นมุม 180 องศา หรือ เป็นลักษณะของรูปตัวอักษร “U” ซึ่งบันไดบ้านลักษณะนี้จะมีในบ้านหรืออาคารที่มีความสูงเพดานของแต่ละชั้นในระยะที่เท่า ๆ กันหรือมีลักษณะที่ใกล้เคียงกันมาก
โดยปกติแล้วบ้านทั่วไปจะใช้บันไดบ้านที่มีลักษณะแบบนี้ ซึ่งบันไดบ้านแบบรูปตัว “U” นั้น จะมีลักษณะเป็นแบบทอดยาวไปจนถึงชั้นชานพักตรงกลางของช่วงบันไดบ้าน ก่อนจะวนกลับทิศทางเดิมจากชานพักบันได
เหมาะกับบ้านที่มีขนาดเล็ก และมีเนื้อที่จำนวนจำกัด ซึ่งบันไดบ้านแบบรูปตัว “U” นี้ จะมีขนาดที่แตกต่างกันออกไปตามขนาดของตัวบ้าน
4. บันไดบ้านแบบโค้งวงกลม
บันไดบ้านลักษณะนี้จะเป็นบันไดบ้านที่มีลักษณะโค้งมนเป็นวงกลม เน้นการแสดงให้เห็นทุกส่วนที่ครอบคลุมภายในตัวบ้าน โดยแบบบันไดหน้าบ้านลักษณะนี้จะออกแบบให้แต่ละชั้นเป็นวงกลมหมุนเวียนต่อกันไปเรื่อย ๆ
เหมาะสำหรับบ้านที่หรูหรา มีพื้นที่ขนาดใหญ่ แบบบันไดหน้าบ้านลักษณะนี้ก็จะตอบโจทย์กับตัวบ้านเป็นอย่างมาก
5. บันไดบ้านแบบเกลียวหมุน
บันไดบ้านแบบเกลียวหมุน เป็นบันไดบ้านที่มีลักษณะเป็นทรงเกลียว ที่มีลักษณะวนไปทางด้านใดด้านหนึ่ง หมุนเวียนไปเรื่อย ๆ มีเนื้อที่ใช้สอยภายในบ้านน้อย บ้านที่มีขนาดเล็กและต้องการประหยัดพื้นที่ในการใช้สอย สามารถดัดแปลงบันไดบ้านแบบเกลียวหมุนให้มีหน้าตาที่สวยงาม
แต่ข้อเสียของบันไดรูปแบบนี้คือไม่สะดวกต่อการใช้งาน โดยเฉพาะบ้านที่มีเด็กเล็กหรือผู้สูงวัยพักอาศัยอยู่ด้วย
ทั้งหมดนี้คือแบบบันไดหน้าบ้าน ที่มักนำมาใช้ตกแต่งบ้าน ซึ่งผู้ที่กำลังจะสร้างบ้านหรือรีโนเวทบ้านหลังเก่าสามารถนำมาใช้เป็นหลักการในการตกแต่งบ้านให้สวยงามในสไตล์ที่ชอบได้ แต่อย่าลืมคำนึงการสร้างให้ถูกตามหลักกฏหมายด้วย
แบบบันไดหน้าบ้านแบบไหนถูกกฎหมาย
การจะออกแบบสร้างบ้านสักหลังให้ถูกต้องตามหลักต้องมีกฎหมายควบคุมอาคารด้วย เพื่อให้ได้มาตรฐาน และเพื่อความปลอดภัยของผู้อยู่อาศัยและผู้คนในบริเวณใกล้เคียงนั่นเอง ซึ่งรวมถึงการออกแบบบันไดหน้าบ้านด้วยเช่นกัน โดยมีทั้งหมด 8 ข้อดังนี้
1. บันไดต้องมีความกว้างให้เดินขึ้นลงได้อย่างสะดวกไม่น้อยกว่า 80 เซนติเมตร คือ ไม่แคบจนเกินไป ความกว้างสุทธิ หมายถึง ความกว้างที่ไม่รวมสิ่งกีดขวางที่อยู่กับบันได เช่น ราวกันตก ถ้าบ้านไหนมีคนตัวใหญ่มากกว่า 1 คน แล้วเดินสวนกันโดยไม่ต้องรอให้อีกคนหนึ่งเดินไปให้เสร็จก่อน ก็ควรจะมีบันไดกว้างกว่านี้
ความกว้างของบันไดยังส่งผลต่อความเป็นไปได้ในการขนของใหญ่ขึ้นลงอีกด้วย ดังนั้นก่อนจะซื้อเฟอร์นิเจอร์ชิ้นใหญ่ที่ถอดประกอบไม่ได้มาใช้ที่ชั้นบน ก็อย่าลืมตรวจเช็กขนาดของบันไดก่อนซื้อ
2. บันไดช่วงหนึ่งต้องสูงไม่เกิน 3 เมตร ในที่นี้หมายถึง ความสูงจากระดับพื้นก่อนบันไดขั้นแรก ไปยังระดับพื้นบ้านของชั้นถัดไป
3. ลูกตั้ง คือ ระยะความสูงระหว่างขั้นบันได ซึ่งต้องสูงไม่เกิน 20 เซนติเมตร เพื่อให้การก้าวขาขึ้นไม่ยากลำบากจนเกินไป และการเดินลงไม่รู้สึกชันจนเป็นอันตราย รวมถึงเพื่อให้ผู้สูงอายุเดินขึ้นลงได้สะดวกมากขึ้น
4. ลูกนอน หรือขั้นบันได เมื่อหักส่วนที่ขั้นบันไดเหลื่อมกันออกแล้วต้องเหลือระยะไม่น้อยกว่า 22 เซนติเมตร เพื่อให้มีระยะวางเท้าได้มากพอและปลอดภัยเวลาเหยียบลงไปแต่ละขั้น และเดินขึ้นลงได้อย่างไม่ลำบากนั่นเอง
5. พื้นหน้าบันไดต้องมีความกว้างและความยาว ไม่น้อยกว่าความกว้างบันได เพื่อให้ผู้ที่เดินขึ้นลงได้มีที่พักที่ปลายทาง และก่อนการเดินลงมีพื้นที่พอสำหรับการเตรียมตัวก้าวขาลงได้อย่างถนัด
6. หากแต่ละชั้นในบ้านมีความสูงต่างกันเกิน 3 เมตร จะต้องมีชานพัก เพื่อไม่ให้ช่วงบันไดมีความสูงเกิน 1 เมตร และชานพักต้องมีความกว้างและความยาวไม่น้อยกว่าความกว้างของบันได
7. ผู้ใช้บันไดต้องสามารถเดินขึ้นลงได้ โดยแต่ละขั้นที่เดินอยู่ ศีรษะของผู้ใช้ต้องไม่ชนกับส่วนหนึ่งส่วนใดของบ้านด้านบน โดยกฎหมายกำหนดความสูงบริเวณนี้ไว้ไม่น้อยกว่า 1.90 เมตร
8. แสงสว่างที่เพียงพอ บันไดสามารถอยู่ในตำแหน่งต่าง ๆ ของบ้านได้อย่างหลากหลาย ตามแต่แนวทางการจัดวางและออกแบบ แต่ก็ต้องคำนึงถึงแสงสว่างที่ใช้อำนวยความสะดวกในการเดินขึ้นลงบันไดด้วย โดยสามารถเป็นได้ทั้งแสงจากโคมไฟ หรือแสงธรรมชาติที่ได้รับมาจากหน้าต่างกระจกที่มักจะมีอยู่ใกล้ ๆ กับบันได
