อัตราภาษีธุรกิจเฉพาะ ความหมาย วิธีคำนวณ และแนวทางปฏิบัติ

ภาษีเป็นหน้าที่สำคัญของผู้ประกอบการและประชาชนที่มีรายได้ตามเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด ซึ่งในประเทศไทยมีภาษีหลายประเภทที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ หนึ่งในนั้นคือ ภาษีธุรกิจเฉพาะ (Specific Business Tax – SBT) ซึ่งถือเป็นภาษีทางอ้อมที่เก็บจากผู้ประกอบธุรกิจเฉพาะบางประเภท

แม้ว่าภาษีธุรกิจเฉพาะจะไม่ได้มีผลกระทบในวงกว้างเท่าภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) หรือภาษีเงินได้นิติบุคคล แต่ก็มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อธุรกิจบางประเภท โดยเฉพาะในกลุ่มสถาบันการเงิน ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ และนายหน้า บทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับภาษีธุรกิจเฉพาะในแง่มุมต่าง ๆ ตั้งแต่นิยาม อัตรา วิธีคำนวณ ไปจนถึงการยื่นแบบและข้อควรระวัง

ภาษีธุรกิจเฉพาะ คืออะไร?

ภาษีธุรกิจเฉพาะ เป็นภาษีที่จัดเก็บจากผู้ประกอบกิจการบางประเภทเท่านั้น โดยจะเก็บแทนภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ซึ่งหมายความว่า ผู้ที่อยู่ภายใต้การบังคับของภาษีธุรกิจเฉพาะจะ ไม่ต้องเสีย VAT แต่ต้องเสียภาษี SBT แทน

โดยหลักการแล้ว กิจการที่อยู่ในข่ายต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ คือกิจการที่มีลักษณะพิเศษ มีผลกำไรในรูปแบบเฉพาะ และยากต่อการควบคุมในลักษณะภาษีมูลค่าเพิ่ม เช่น รายได้จากดอกเบี้ย ค่านายหน้า หรือการขายอสังหาริมทรัพย์ที่ไม่เป็นประจำ

กิจการที่ต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ

ตามพระราชกฤษฎีกา และกฎหมายว่าด้วยภาษีธุรกิจเฉพาะ กำหนดให้กิจการต่อไปนี้อยู่ในข่ายต้องเสียภาษี:

• ธนาคารพาณิชย์ ธนาคารเฉพาะกิจของรัฐ
• บริษัทเงินทุน บริษัทหลักทรัพย์ และบริษัทเครดิตฟองซิเอร์
• ธุรกิจประกันภัย (บางประเภท)
• กิจการให้กู้ยืมเงิน หรือปล่อยสินเชื่อ
• กิจการนายหน้าหรือผู้แทนในการซื้อขายสินค้า บริการ หรืออสังหาริมทรัพย์
• กิจการขายอสังหาริมทรัพย์เป็นครั้งคราว ที่ไม่เป็นวิสาหกิจ
• กิจการการรับจำนำ
• กิจการอื่นตามที่ประกาศในพระราชกฤษฎีกา

อัตราภาษีธุรกิจเฉพาะ

ตารางอัตราภาษีธุรกิจเฉพาะที่สำคัญ

ประเภทกิจการ	อัตราภาษี (% ของรายรับ)	ภาษีเทศบาลเพิ่มเติม (%)	อัตรารวม (รวมภาษีเทศบาล)
ธนาคารพาณิชย์	3.0%	0.3%	3.3%
กิจการนายหน้า/ผู้แทน	3.0%	0.3%	3.3%
ขายอสังหาริมทรัพย์ที่ไม่เป็นกิจการ	3.0%	0.3%	3.3%
ให้เช่าอสังหาริมทรัพย์	12.5%	1.25%	13.75%
รับจำนำ	2.5%	0.25%	2.75%
ให้กู้เงิน	3.0%	0.3%	3.3%

หมายเหตุ: อัตราภาษีเทศบาลคือ 10% ของภาษีธุรกิจเฉพาะ (SBT) ที่ต้องเสีย

วิธีการคำนวณภาษีธุรกิจเฉพาะ

การคำนวณภาษีธุรกิจเฉพาะจะอิงจาก “รายรับรวม” โดยไม่นำรายจ่ายมาหักออกเหมือนภาษีเงินได้

สูตรการคำนวณ:

ภาษีธุรกิจเฉพาะ = รายรับ × อัตราภาษีธุรกิจเฉพาะ
ภาษีเทศบาล = ภาษีธุรกิจเฉพาะ × 10%
ภาษีรวมที่ต้องชำระ = ภาษีธุรกิจเฉพาะ + ภาษีเทศบาล

ตัวอย่าง:

บริษัทนายหน้ามีรายรับจากค่านายหน้าในเดือนมิถุนายน จำนวน 1,000,000 บาท

• ภาษีธุรกิจเฉพาะ = 1,000,000 × 3% = 30,000 บาท
• ภาษีเทศบาล = 30,000 × 10% = 3,000 บาท
• รวมภาษีที่ต้องชำระ = 33,000 บาท

การยื่นแบบภาษีธุรกิจเฉพาะ

แบบที่ใช้ยื่น:

ภ.พ.36 – ใช้สำหรับการยื่นภาษีธุรกิจเฉพาะ

กำหนดเวลายื่น:

ภายใน 15 วัน ของเดือนถัดไปจากเดือนที่มีรายรับ

วิธีการยื่น:

• ยื่นด้วยตนเองที่สำนักงานสรรพากรพื้นที่
• ยื่นผ่านเว็บไซต์กรมสรรพากร (www.rd.go.th)

เอกสารประกอบ:

• รายงานรายรับประจำเดือน
• ใบเสร็จรับเงิน
• เอกสารประกอบกิจกรรมที่เกิดรายได้

การวางแผนภาษีธุรกิจเฉพาะ

ผู้ประกอบการควรมีระบบบัญชีที่ชัดเจนและแยกรายรับที่อยู่ในข่าย SBT ออกจากรายได้ประเภทอื่น ๆ เพื่อการคำนวณที่ถูกต้อง ลดความเสี่ยงในการเสียเบี้ยปรับหรือค่าปรับทางภาษี

แนวทางที่ควรพิจารณา:

• แยกบัญชีรายรับจากกิจการเฉพาะกับกิจกรรมปกติ
• ใช้บริการที่ปรึกษาภาษีกรณีธุรกิจมีหลายประเภท
• วางแผนทางภาษีล่วงหน้าโดยพิจารณาโครงสร้างธุรกิจ

ความแตกต่างระหว่าง SBT และ VAT

รายการ	ภาษีธุรกิจเฉพาะ (SBT)	ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT)
ประเภทกิจการ	เฉพาะกิจการบางประเภท	แทบทุกกิจการที่ขายสินค้า/บริการ
ฐานภาษี	รายรับรวม	มูลค่าขายสินค้าหรือบริการ
สิทธิเคลมภาษีซื้อ	ไม่มี	มี
อัตราภาษีทั่วไป	3% – 12.5%	7%
ความถี่ในการยื่นแบบ	รายเดือน	รายเดือน

---

บทลงโทษเมื่อไม่ปฏิบัติตาม

ผู้ประกอบการที่ละเลยไม่ยื่นแบบ หรือยื่นแบบล่าช้า จะต้องรับโทษตามกฎหมาย ดังนี้:

• เบี้ยปรับทางภาษีสูงสุดไม่เกิน 2 เท่าของภาษีที่ต้องชำระ
• เงินเพิ่มอีก 1.5% ต่อเดือนของภาษีที่ค้าง
• อาจมีบทลงโทษทางอาญาหากมีเจตนาเลี่ยงภาษี

คำแนะนำสำหรับผู้ประกอบการใหม่

หากคุณเริ่มต้นธุรกิจใหม่และไม่แน่ใจว่ากิจการของคุณเข้าข่ายต้องเสียภาษีประเภทใด ควร:

• ปรึกษาสำนักงานสรรพากรพื้นที่
• ตรวจสอบเอกสารจดทะเบียนและรูปแบบรายรับ
• หมั่นตรวจสอบสถานะภาษีผ่านระบบออนไลน์ของกรมสรรพากร

สรุป

ภาษีธุรกิจเฉพาะ (SBT) แม้จะเป็นภาษีที่ใช้กับกิจการเฉพาะกลุ่ม แต่ก็มีความสำคัญในการบริหารจัดเก็บรายได้ของรัฐ และยังส่งผลโดยตรงต่อการดำเนินธุรกิจในกลุ่มสถาบันการเงิน นายหน้า หรือธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ การเข้าใจอัตราภาษี วิธีคำนวณ และขั้นตอนการยื่นแบบอย่างถูกต้อง จะช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถบริหารจัดการภาษีได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงทางกฎหมาย และทำให้ธุรกิจเติบโตอย่างมั่นคงในระยะยาว