อาชีพอิสระซื้อบ้านได้ไหม? คำตอบคือ “ได้” แม้ไม่มีสลิปเงินเดือนเหมือนพนักงานประจำ แต่อาชีพอิสระสามารถขอสินเชื่อบ้านจากธนาคารได้เช่นกัน หากมีการวางแผนและจัดการเอกสารทางการเงินอย่างเหมาะสม สิ่งสำคัญคือ “การเดินบัญชี” หรือการแสดงให้เห็นถึงรายได้อย่างสม่ำเสมอในบัญชีธนาคารนั่นเอง
บัญชีที่ธนาคารพิจารณา
ธนาคารจะพิจารณาจากบัญชีที่มีความเคลื่อนไหวของเงินเข้า–ออก อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ โดยเฉพาะบัญชีเงินฝากที่มีรายได้เข้าเป็นประจำ ซึ่งอาจเป็นบัญชีส่วนตัว หรือบัญชีธุรกิจ (กรณีจดทะเบียน)
สิ่งที่ธนาคารมองหาคือ:
- รายได้ที่เข้าบัญชีสม่ำเสมอ
- จำนวนเงินที่แสดงถึงความสามารถในการผ่อนชำระ
- ความมั่นคงของรายได้ในระยะเวลา 6–12 เดือนย้อนหลัง
เทคนิคเดินบัญชีให้ดูดีในสายตาธนาคาร
- เปิดบัญชีแยกสำหรับรายได้
ไม่ควรใช้บัญชีเดียวกับบัญชีใช้จ่ายส่วนตัว เปิดบัญชีใหม่ไว้รับรายได้จากงานหรือลูกค้าโดยเฉพาะ - ให้เงินเข้าบัญชีสม่ำเสมอ
พยายามโอนเงินเข้าบัญชีเป็นประจำทุกเดือน เช่น เดือนละ 2–3 ครั้ง หรือโอนตามรอบบิล แม้จะเป็นยอดเล็ก ก็ช่วยให้บัญชีมีความน่าเชื่อถือ - หลีกเลี่ยงการรับเป็นเงินสดล้วน
รับเงินสดแล้วนำไปฝากเข้าบัญชีจะดีกว่าการเก็บไว้ เพราะธนาคารดูข้อมูลผ่านบัญชีเท่านั้น - ดูแลยอดเงินในบัญชีคงเหลือ
อย่าให้บัญชีแห้ง ควรมีเงินคงเหลือหลังจากรายจ่ายแต่ละเดือนเพื่อแสดงศักยภาพในการผ่อนบ้าน - แสดงเอกสารรายรับ-รายจ่าย
จัดเก็บเอกสาร เช่น ใบเสร็จ รับเงิน ใบแจ้งหนี้ หรือ invoice อย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะกรณีที่ไม่มีสัญญาจ้าง - ใช้บัญชีเดียวให้ต่อเนื่อง
ไม่ควรกระจายรายได้ไปหลายบัญชี เพราะธนาคารจะไม่สามารถประเมินภาพรวมรายได้ได้ชัดเจน
ตัวอย่างการเดินบัญชีที่ดี
- มีเงินเข้า 20,000 – 60,000 บาท/เดือน
- มีเงินออกเพื่อค่าใช้จ่ายอย่างเป็นระบบ
- เงินคงเหลือเฉลี่ย 10,000 บาทขึ้นไป
- รายการโอนมีคำอธิบายระบุว่ามาจากงาน เช่น “ค่าออกแบบโลโก้” หรือ “ค่าถ่ายภาพเดือน ส.ค.”
ระยะเวลาเดินบัญชีที่เหมาะสมก่อนยื่นกู้
ธนาคารส่วนใหญ่มักพิจารณา “ย้อนหลัง 6 เดือน” เป็นอย่างน้อย หากสามารถเดินบัญชีอย่างต่อเนื่อง 12 เดือน ยิ่งเพิ่มโอกาสในการอนุมัติ
สำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มต้นอาชีพอิสระ ควรเริ่มเดินบัญชีล่วงหน้าก่อนยื่นขอกู้อย่างน้อย 6–12 เดือน
เตรียมเอกสารเพิ่มเติมให้พร้อม
นอกจากการเดินบัญชีแล้ว ควรเตรียมเอกสารแสดงรายได้ดังนี้:
- สำเนาใบเสียภาษี (ภ.ง.ด.90/91)
- รายรับ–รายจ่ายย้อนหลัง
- หนังสือจ้างงานหรือใบเสนอราคา
- ใบเสร็จรับเงินหรือใบแจ้งหนี้
- สัญญาการว่าจ้าง (ถ้ามี)
หากมีการจดทะเบียนธุรกิจ เช่น บุคคลธรรมดา หรือบริษัท ควรแนบเอกสารประกอบกิจการเพิ่มเติม
ทางเลือกอื่นสำหรับอาชีพอิสระ
หากการเดินบัญชีไม่แข็งแรงพอ ยังมีทางเลือกอื่นให้พิจารณา เช่น:
- ขอร่วมกู้กับคนในครอบครัวที่มีรายได้ประจำ
- ยื่นกู้กับธนาคารที่มีเงื่อนไขยืดหยุ่นสำหรับผู้ประกอบอาชีพอิสระ
- ขอสินเชื่อบ้านในสัดส่วนที่ต่ำกว่าราคาทรัพย์ เพื่อลดภาระผ่อนต่อเดือน
สรุป
การซื้อบ้านไม่ใช่เรื่องไกลเกินฝันสำหรับอาชีพอิสระ หากคุณวางแผนการเงินล่วงหน้า เดินบัญชีให้สม่ำเสมอ และเตรียมเอกสารให้ครบถ้วนก็สามารถเพิ่มโอกาสในการขอสินเชื่อบ้านได้ไม่ต่างจากพนักงานประจำ
