“ค่าขยะ” คือ ค่าใช้จ่ายที่ผู้ครอบครองบ้านหรืออาคารต้องชำระให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น เทศบาล หรืออบต. เพื่อเป็นค่าดำเนินการเก็บขนและกำจัดสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย โดยเก็บตามอัตราที่กำหนดใน กฎหมายท้องถิ่น
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับค่าขยะ
- พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535
- กำหนดให้เทศบาลหรือหน่วยงานท้องถิ่นมีอำนาจจัดเก็บค่าธรรมเนียมเก็บขยะ
- ข้อบัญญัติท้องถิ่น
- แต่ละพื้นที่อาจกำหนดอัตราค่าขยะไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับต้นทุนการเก็บขนและกำจัด
อัตราค่าขยะทั่วไป
โดยหลักการ ค่าขยะเก็บเป็นรายเดือนหรือรายปี ตามประเภทอาคารและปริมาณขยะที่คาดว่าจะเกิดขึ้น เช่น
- บ้านพักอาศัย: เฉลี่ย 20–40 บาท/เดือน
- คอนโด/อพาร์ตเมนต์: รวมอยู่ในค่าส่วนกลาง
- ร้านค้า/สำนักงาน: 100–500 บาท/เดือน (ขึ้นกับขนาดกิจการ)
- โรงงานหรือธุรกิจขนาดใหญ่: อาจคิดเป็นตันหรือเป็นเที่ยวการเก็บขน
วิธีการชำระค่าขยะ
- จ่ายตรงกับ สำนักงานเขต/เทศบาล/อบต.
- จ่ายผ่าน ธนาคารหรือระบบออนไลน์ (ในบางพื้นที่)
- รวมอยู่กับ ค่าน้ำประปาหรือค่าส่วนกลาง เช่น ในคอนโดและหมู่บ้านจัดสรร
หากไม่จ่ายค่าขยะจะเกิดอะไรขึ้น
- หน่วยงานท้องถิ่นมีสิทธิ เรียกเก็บย้อนหลัง พร้อมเบี้ยปรับ
- อาจมีการ ระงับการเก็บขยะ ชั่วคราวจนกว่าจะชำระ
- หากค้างชำระเป็นเวลานาน อาจถูกดำเนินการทางกฎหมายหรือถูกบังคับคดี
ความแตกต่างของค่าขยะในแต่ละพื้นที่
ค่าขยะในกรุงเทพฯ อาจไม่เท่ากับในต่างจังหวัด เพราะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น
- ค่าแรงเจ้าหน้าที่เก็บขยะ
- ค่าเชื้อเพลิงรถขนขยะ
- ค่ากำจัด (เช่น การฝังกลบหรือเผา)
- งบประมาณและนโยบายของท้องถิ่น
ทำไมต้องมีการจัดเก็บค่าขยะ
- เพื่อให้มีงบประมาณใช้ในการเก็บและกำจัดอย่างถูกสุขลักษณะ
- ลดปัญหามลพิษและขยะตกค้าง
- ส่งเสริมความเป็นระเบียบเรียบร้อยในชุมชน
- สนับสนุนการจัดการขยะอย่างยั่งยืน เช่น การรีไซเคิล
สิทธิและหน้าที่ของประชาชนเรื่องค่าขยะ
- หน้าที่: ต้องจ่ายค่าขยะตามอัตราที่กำหนด
- สิทธิ: ได้รับบริการเก็บขยะอย่างสม่ำเสมอ หากบริการไม่เพียงพอสามารถร้องเรียนได้ที่เทศบาลหรืออบต.
แนวทางลดภาระค่าขยะ
- คัดแยกขยะ – ลดปริมาณขยะเปียกและขยะทั่วไป ทำให้ชุมชนมีต้นทุนจัดการน้อยลง
- ขายขยะรีไซเคิล – ขวดพลาสติก กระดาษ โลหะ สามารถขายได้ และช่วยลดปริมาณขยะ
- ทำปุ๋ยจากเศษอาหาร – ลดขยะอินทรีย์ และใช้ประโยชน์ในสวน
- ใช้ของซ้ำ/ลดการใช้พลาสติก – ลดการก่อขยะตั้งแต่ต้นทาง
ค่าขยะกับการจัดการสิ่งแวดล้อม
ค่าขยะไม่ใช่เพียงเรื่องค่าใช้จ่าย แต่เป็น เครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์ ที่ช่วยกระตุ้นให้ประชาชนตระหนักถึงต้นทุนของการสร้างขยะ ยิ่งเราสร้างขยะมาก ต้นทุนชุมชนยิ่งสูง ดังนั้นการลดขยะคือการช่วยทั้งสิ่งแวดล้อมและลดภาระค่าธรรมเนียมในอนาคต
ตัวอย่างค่าขยะในพื้นที่ต่าง ๆ
- กรุงเทพมหานคร: บ้านพักอาศัย 20 บาท/เดือน, ร้านค้า 200 บาท/เดือน
- เชียงใหม่: บ้านพักอาศัย 30 บาท/เดือน
- ชลบุรี: มีการเก็บตามปริมาณและประเภทกิจการ ร้านอาหารหรือโรงงานจ่ายสูงกว่าบ้านพัก
สรุป
ค่าขยะ เป็นภาระที่กฎหมายกำหนดให้ผู้ครอบครองบ้านและอาคารต้องจ่าย เพื่อให้หน่วยงานท้องถิ่นนำไปใช้ในการเก็บและกำจัดขยะอย่างมีประสิทธิภาพ แม้อัตราค่าขยะจะไม่สูงนัก แต่การชำระตรงเวลาเป็นการสนับสนุนการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชน การคัดแยกและลดขยะที่ต้นทางยังช่วยลดภาระของทั้งครอบครัวและสังคมโดยรวม
