พื้นที่จอดรถถือเป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่มีผลต่อการใช้งานอาคาร ความปลอดภัย และความสะดวกสบายของผู้ใช้งาน การออกแบบที่จอดรถจึงไม่สามารถทำตามความสะดวกใจได้ แต่ต้องเป็นไปตาม ข้อกำหนดของกฎหมายควบคุมอาคาร โดยเฉพาะ “กฎกระทรวง ฉบับที่ 55 (พ.ศ. 2543)” ที่กำหนดรายละเอียดไว้อย่างชัดเจนเกี่ยวกับ “ขนาดที่จอดรถ” รวมถึงจำนวนขั้นต่ำที่ต้องจัดให้ในแต่ละประเภทอาคาร
ขนาดมาตรฐานที่จอดรถตามกฎหมาย
กฎหมายได้กำหนดขนาดที่จอดรถมาตรฐานสำหรับรถยนต์ทั่วไป ดังนี้:
- กว้างไม่น้อยกว่า 2.40 เมตร
- ยาวไม่น้อยกว่า 5.00 เมตร
ขนาดนี้เป็นค่าขั้นต่ำที่ออกแบบมาเพื่อให้รถยนต์ขนาดกลางสามารถจอดได้โดยไม่เบียดเบียนช่องข้างเคียง หรือก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อการเฉี่ยวชนในขณะจอดหรือถอยออก
หมายเหตุ:
- หากเป็นอาคารที่มีการจัดที่จอดรถเฉียง (เช่น 45 องศา, 60 องศา) หรือแบบขนาน (Parallel Parking) กฎหมายอนุญาตให้ปรับขนาดได้ตามรูปแบบการเข้าจอด แต่ยังคงต้องมีความปลอดภัยและเหมาะสมกับสภาพการใช้งาน
- ในบางโครงการ เช่น คอนโดมิเนียมหรู อาจเลือกใช้ขนาดที่จอดกว้างถึง 2.70 – 3.00 เมตร เพื่อรองรับรถยนต์หรูหรือ SUV
พื้นที่หมุนรถและทางวิ่งภายในลานจอด
นอกจากช่องจอดแล้ว กฎหมายยังระบุพื้นที่สำคัญอื่น ๆ ที่ต้องจัดให้มี ได้แก่:
1. ทางวิ่งในลานจอด (Driveway):
- ต้องมีความกว้าง ไม่น้อยกว่า 6.00 เมตร เพื่อให้รถสามารถวิ่งสวนกันได้อย่างปลอดภัย
- หากเป็นทางเดินรถทางเดียว อาจลดเหลือ 3.00 – 3.60 เมตรได้ ขึ้นอยู่กับลักษณะอาคารและการใช้งาน
2. พื้นที่กลับรถ:
- หากเป็นทางตันหรือไม่มีเส้นทางวนกลับ ต้องมี รัศมีวงเลี้ยวไม่น้อยกว่า 6 เมตร เพื่อให้รถสามารถหมุนกลับได้โดยไม่ต้องถอยยาว
- อาคารพาณิชย์ที่มีลานจอดด้านในควรพิจารณาจัดพื้นที่กลับรถเพื่อความสะดวก
จำนวนที่จอดรถขั้นต่ำตามประเภทอาคาร
กฎหมายไม่ได้ระบุเพียงแค่ “ขนาด” ช่องจอดเท่านั้น แต่ยังบังคับให้มี “จำนวนช่องจอดขั้นต่ำ” โดยพิจารณาจากประเภทและขนาดของอาคาร เช่น:
1. อาคารอยู่อาศัยรวม (เช่น คอนโดมิเนียม):
- ต้องจัดที่จอดรถไม่น้อยกว่า 1 คันต่อ 120 ตารางเมตร ของพื้นที่อาคาร
- หากเป็นโครงการที่อยู่ในเมืองชั้นใน (ตามประกาศ กทม.) อาจกำหนดให้มีสัดส่วนมากขึ้นเพื่อแก้ปัญหาการจราจร
2. อาคารสำนักงาน:
- ต้องมีที่จอดรถไม่น้อยกว่า 1 คันต่อพื้นที่ใช้งาน 100 ตารางเมตร
- หากอาคารมีผู้ใช้งานหนาแน่น อาจต้องมีการจัดที่จอดเพิ่มเติมตามความเหมาะสม
3. อาคารพาณิชย์/ห้างสรรพสินค้า:
- ต้องมีที่จอดรถตามสัดส่วนผู้ใช้งานสูงสุดในช่วงเวลาเร่งด่วน
- โดยทั่วไปจะอยู่ที่ประมาณ 1 คันต่อ 80–100 ตร.ม. หรือมากกว่านั้นหากเป็นโครงการขนาดใหญ่
ข้อกำหนดเพิ่มเติมและข้อยกเว้น
บางกรณี เช่น อาคารเก่า หรือพื้นที่จำกัดในเขตเมือง อาจได้รับการพิจารณาผ่อนผันจากทางราชการตามเงื่อนไข เช่น:
- พื้นที่ใช้สอยไม่ถึงเกณฑ์ขั้นต่ำ
- อาคารขนาดเล็กที่มีพื้นที่จอดจำกัด
- มีการใช้ระบบจอดรถอัตโนมัติ (Smart Parking) ซึ่งช่วยลดขนาดพื้นที่ได้
ทำไมต้องปฏิบัติตามกฎหมายขนาดที่จอดรถ?
- เพื่อขออนุญาตก่อสร้าง:
การยื่นแบบอาคารต่อเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น ต้องแนบแผนผังลานจอดรถที่แสดงให้เห็นว่าเป็นไปตามข้อกำหนด - เพื่อความปลอดภัยในการใช้งาน:
การจอดรถในช่องแคบหรือพื้นที่ไม่เหมาะสม อาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุหรือปัญหาจราจรภายในโครงการ - เพื่อมูลค่าและภาพลักษณ์ของโครงการ:
โครงการที่มีที่จอดรถเพียงพอและได้มาตรฐาน จะเพิ่มความน่าอยู่และมูลค่าในการขาย/ปล่อยเช่า
“ขนาดที่จอดรถตามกฎหมาย” เป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทุกโครงการก่อสร้างไม่ควรมองข้าม การวางผังพื้นที่จอดรถให้ถูกต้องตั้งแต่แรก ไม่เพียงแต่ช่วยลดปัญหาจากหน่วยงานราชการเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อการใช้งานในชีวิตประจำวัน ความสะดวกของผู้อยู่อาศัย และภาพลักษณ์โดยรวมของอาคารหรือโครงการอย่างยั่งยืน
