ในสังคมเมืองปัจจุบัน คนจำนวนไม่น้อยต้องพักอาศัยใน หอพักหรืออพาร์ตเมนต์ ไม่ว่าจะเป็นนักศึกษา คนทำงาน หรือผู้ที่ยังไม่มีบ้านเป็นของตนเอง ปัญหาที่พบบ่อยคือเรื่อง ค่าเช่าไม่เป็นธรรม การเก็บเงินประกันเกินกฎหมายกำหนด หรือการบังคับผู้เช่าในเงื่อนไขไม่ชอบธรรม
เพื่อคุ้มครองผู้เช่า สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) จึงออก ประกาศคุ้มครองผู้เช่าหอพัก มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 1 พฤษภาคม 2561 ซึ่งถือเป็นกฎหมายสำคัญที่ช่วยให้ผู้เช่าได้รับความเป็นธรรม
หอพักที่เข้าข่ายกฎหมายคุ้มครอง
ไม่ใช่ว่าหอพักทุกประเภทจะถูกบังคับใช้กฎหมายนี้ เงื่อนไขคือ:
- ต้องเป็นหอพักที่มี ตั้งแต่ 5 ห้องเช่าขึ้นไป
- และมีการเก็บค่าเช่า ไม่เกิน 5,000 บาท/เดือน
- หรือมีพื้นที่เช่าไม่เกิน 20 ตารางเมตรต่อห้อง
หากหอพักเข้าเงื่อนไขนี้ จะต้องปฏิบัติตามประกาศของ สคบ. อย่างเคร่งครัด
สิทธิของผู้เช่าตามกฎหมาย
- สัญญาเช่าต้องเป็นธรรม
- ใช้ภาษาที่ชัดเจน ไม่กำกวม
- ห้ามใส่เงื่อนไขที่เอาเปรียบผู้เช่า เช่น บังคับห้ามฟ้องศาล
- การเก็บเงินประกัน
- เก็บได้ไม่เกิน 1 เดือนของค่าเช่า
- ต้องคืนเงินประกันภายใน 7 วัน หลังผู้เช่าย้ายออก หากไม่มีความเสียหาย
- ค่าเช่าล่วงหน้า
- เรียกเก็บได้ไม่เกิน 1 เดือน
- ค่าไฟฟ้าและค่าน้ำ
- ต้องเก็บตามอัตราที่รัฐกำหนดจริง
- ห้ามบวกกำไรเกินสมควร
- สิทธิยกเลิกสัญญา
- ผู้เช่าสามารถบอกเลิกสัญญาได้ โดยแจ้งล่วงหน้าอย่างน้อย 30 วัน
- ผู้ประกอบการไม่มีสิทธิเก็บค่าเช่าเกินกว่ากำหนด
หน้าที่ของผู้เช่า
แม้กฎหมายจะคุ้มครองผู้เช่า แต่ผู้เช่าก็มีหน้าที่ที่ต้องปฏิบัติเช่นกัน ได้แก่
- จ่ายค่าเช่า ค่าน้ำ ค่าไฟ ตามกำหนดเวลา
- ดูแลห้องพักและทรัพย์สินของหอพักไม่ให้เสียหาย
- ปฏิบัติตามกฎระเบียบของหอพัก (หากไม่ขัดต่อกฎหมาย)
- ไม่ใช้ห้องพักในทางผิดกฎหมาย เช่น เปิดบ่อน หรือค้าของผิดกฎหมาย
หน้าที่ของผู้ประกอบการหอพัก
- ต้องทำสัญญาเช่าเป็นลายลักษณ์อักษร
- ต้องแจ้งรายละเอียดค่าใช้จ่ายทั้งหมดอย่างโปร่งใส
- ห้ามยึดบัตรประชาชนหรือเอกสารของผู้เช่าไว้
- ต้องคืนเงินประกันตามกำหนดเวลา
- หากมีการปรับปรุงอัตราค่าเช่า ต้องแจ้งล่วงหน้าอย่างน้อย 30 วัน
ตัวอย่างปัญหาที่พบบ่อย
- เก็บเงินประกันเกินกฎหมายกำหนด เช่น เก็บ 2-3 เดือน
- ไม่คืนเงินประกัน โดยอ้างว่าห้องสกปรกเล็กน้อย
- เก็บค่าไฟแพงเกินจริง เช่น หน่วยละ 7-8 บาท ทั้งที่ราคาจริงต่ำกว่านั้น
- บังคับผู้เช่าอยู่ครบสัญญา 1 ปี ไม่ให้ยกเลิกก่อน แม้กฎหมายให้สิทธิบอกเลิกได้
การร้องเรียนหากถูกเอาเปรียบ
หากผู้เช่าถูกเอาเปรียบ สามารถดำเนินการดังนี้:
- เก็บหลักฐาน เช่น สัญญาเช่า ใบเสร็จ ค่าไฟ ค่าน้ำ
- ยื่นเรื่องร้องเรียนที่ สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.)
- หากต้องการฟ้องศาล สามารถยื่นฟ้องศาลผู้บริโภคได้
คำแนะนำสำหรับผู้เช่า
- ก่อนเซ็นสัญญาควรอ่านรายละเอียดให้ครบถ้วน
- ถ่ายรูปห้องก่อนเข้าอยู่เพื่อใช้เป็นหลักฐาน
- ตรวจสอบค่าไฟฟ้า ค่าน้ำว่าเก็บตามจริงหรือไม่
- เก็บสำเนาสัญญาเช่าและใบเสร็จทุกครั้ง
- หากพบความไม่เป็นธรรม ควรรีบปรึกษาหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
บทสรุป
กฎหมายคุ้มครองผู้เช่าหอพักเป็นเกราะป้องกันสำคัญที่ทำให้ผู้เช่าได้รับความเป็นธรรม ไม่ถูกเอาเปรียบจากผู้ประกอบการ โดยเฉพาะเรื่อง เงินประกัน ค่าเช่าล่วงหน้า ค่าไฟ ค่าน้ำ และการเลิกสัญญา
ผู้เช่าควรรู้สิทธิของตนเองให้ชัดเจน เพื่อใช้ชีวิตในหอพักได้อย่างมั่นใจ และสามารถปกป้องสิทธิหากเกิดปัญหาได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย
